معرفی پرسشنامه:

تاریخچه:
موری بوؤن، رونالد لینگ – روانپزشک انگلیسی- دو نفر از پیشگامان این وادی به شمار می آیند که نقش مهمی ایفا نموده اند. هر دو آنها در اواسط دهه پنجاه بررسی خانواده اسکیزوفرنی را آغاز نمودند. کارهای اولیه موری بوؤن (1960) روی کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی و خانوادهای آنان در درمانگاه فینجر ، نقش چشم گیری در پیدایش نظام خانواده درمانی موردنظر داشت.
نظریه سیستم های خانواده او که مدلی نظری و بالینی است که از اصول و کاربستهای روان کاوی بوجود آمده است، گاهی خانواده درمانی چند نسلی نامیده می شود. بوئن و همکاران وی روش نوآورانه ای را در مورد اسکیزوفرنی در موسسه ملی سلامت روانی اجرا کردمد که بوئن در آنجا کل خانواده ها را بستری می کرد تا سیستم خانواده بتواند کانون در مان باشد.
این نظریه زیربنای عقلی بسیاری از جریانات پدید آمده درخانواده درمانی است. به مشارکتهای نظری او بعلاوه در اقدامات درمانی توان را آنها به منزله پلی است بین دو رویکرد های روان…..که بر رشد و تحول خویشتن، مباحث بین نسلی و اهمیت گذشته تأکید می ورزند و رویکردهای مبتنی بر نظریه سیستم که توجه خود را به تکوین کنونی واحد خانواده در تعادل های آن در حال حاضر محدود می سازند.
موضوعات کلیدی
تفکیک خویشتن: به نظر باون، درجه ظهور و تفکیک در حرفه بیانگرمیزان توانایی او برای تمیز فرایند احساسی (عاطفی) است که وی تجربه می کند و افرادی که بیشترین امتزاج را بین افکار و احساساتشان دارند (مثلاً اشخاص اسکیزوفرنیایی و خانواده آنها) ضعیفترین کارکرد را دارند.
اضطراب مزمن: به عقیده او همیشه نوعی اضطراب مزمن در زندگی وجود دارد. بخش اجتناب ناپذیری از طبیعت به شمار می آید. پدیده ای زیستی که به اعتقاد بوددن وجه مشترک انسان با تمامی صورت های زندگی است.
توده نامتمایز من خانواده: بودن برای توضیح مفهوم «به هم چسبندگی» عاطفی خانواده ابداع کرد، وضعیتی که در آن نوعی وحدت عاطفی مشترک در تمامی سطوح وجود دارد.
امتزاج – تفکیک: همان مفهوم توده نامتمایز من خانواده است که با استناد از زبان نظریه ی سیستم ها بازگویی کرد. که مؤید تاکید باون بر این قضیه است که پختگی و خودشکوفایی مستلزم آن است که فرد از دلبستگی های عاطفی ناگشوده به خانواده مبداء رهایی یابد.
خویشتن مستحکم: کسی که مفهوم نیرومندی از خویشتن در اختیار دارد. عقاید محکم و باورهای کاملاً مشخص را مطرح می سازد. چنین شخصیتی «خویشتن مستحکم» را به نمایش می گذارد.
شبه خویشتن نامتمایز: این افراد عقل و عاطفه شان چنان در هم آمیخته است که زندگی شان تحت اختیار احساسات اطرافیانش قرار دارد. آنها به خاطر آنکه اشخاص ترسو و به لحاظ عاطفی نیازمند هستند، فردیت خود را فدای کسب اطمینان از سوی دیگران می کنند. به نظر باون آنها نوعی شبه خوشتن نامتمایز را نشان می دهند. چون شخصیتشان چیزی نیست مگر عقاید و ارزشهای تعلق به دیگران.
مثلث ها: سنگ بنای اصلی در نظام عاطفی خانواده به نظر باون عبارت است از مثلث. نظام دو نفره نظامی بی ثبات است در شرایط فشار روانی یعنی زمانیکه هر یک از طرفین می کوشد برای کاهش این تنش رو به فزونی در روابط خویش یک مثلث خلق کند، نظام دو نفره تبدیل به نظامی سه نفره می شود. البته مثلث سازی همیشه هم به کاهش تنش نمی انجامد.
1-در اثر اضافه شدن شخص ثالث، نظام ثابت ممکن است دچار نا استواری شود.
2-نظام دونفره با ثبات در اثر حذف شخص ثالث دچار نا استواری می شود.
نتایج مثلث سازی 3-نظام دونفره بی ثبات به واسطه اظافه شدن شخصی ثالث به ثبات می رسد.
4-نظام دو نفره بی ثبات در اثر حذف شخص ثالث به ثبات برسد
نظام های عاطفی خانواده هسته ای: به نظر باون مردان و زنان کسی را به عنوان همسر خویش بر می گزینند که سطح تفکیک شدگی او مشابه سطح تفکیک شدگی خودشان باشد. در نتیجه خانواده هم به عنوان یک نظام – یعنی نظام هیجانی خانواه هسته ای- تا وقتی اعضایش به خوبی تفکیک نشوند بی ثبات خواهد ماند.
فرافکنی خانوادگی: تفکیک شدگی اندک طرفین باعث می شود فشار روانی خویش را به فرزندانشان فرافکنی کنند.
گسلش عاطفی: فرزندان وقتی بر اثر درگیری شدید، با مشکلات خانواده، فشار روانی شدیدی را متحمل می شوند برش هیجانی خود را از خانواده جدا می کنند. این احساس فرضی آزادی گسلش عاطفی است.
بیانگر یک مشکل باشد.
حلال یک مشکل باشد
و آفریننده یک مشکل است.
فرایند انتقال چند نسلی: در این فرایند تصور می رود که کاری شدید نتیجه عملکرد هیجانی خانواده در طی چند نسل باشد.
جایگاه همسرها: باون می دانست که الگوهای تعاملی میان زوجین می تواند با جایگاه هر یک از طرفین در خانواده و برای خودش ارتباط داشته باشد، چرا که ترتیب تولد در بسیاری از موارد و کارکردهای موجود در نظام عاطفی خانواده فرد را پیش بینی کنند.
واپس روی اجتماعی: بوون مدل نظام خانوادگی خود را به کارکرد اجتماعی گسترش می دهد. و عقیده دارد که وقتی جوامع تحت فشار هستند به سوی عدم تفکیک حرکت می کنند.
تکنیک های درمانی:
مصاحبه ارزیابی: ارزیابی خانواده بیمار از همان اولین تماس تلفنی آغاز می شود. مصاحبه های ارزیابی خانواده بهر ترکیبی از اعضای خانواده برگزار می شود: یکی از والدین، زن و شوهر، و می تواند شامل ارزیابی اعضای خانواده گسترده نیز بشود. مصاحبه ارزیابی با تکیه بر سابقه ی مشکل فعلی، تمرکز خاص بر نشانه ها (بدنی، عاطفی، اجتماعی) و تأثیر آنها بر شخص حاوی نشانه یا روابط خانوادگی آغاز می شود. و ممکن است این مصاحبه چندین جلسه طول بکشد، برای ارزیابی درجه بدکاری در خانواده که توأم با نشانه های موجود در یک یا چند عضو خانواده است، تمامی اطلاعات مربوط به این مباحث در نظر گرفته می شود. در این تکنیک حتی یک نفر هم کافی است به شرطی آنکه وی بخواهد به جای سرزنش دیگران، فرایندهای احساسی و عقلی خودش را تفکیک نماید.
ژنوگرام: عبارت است از ترسیم خانواده ها، در این روش اطلاعات مهمی درباره خانواده ثبت می شود از جمله در مورد سن اعضای خانواده، جنس، تاریخ ازدواج، مرگ و محل زندگی آنان.
تفسیر: اطلاعات حاصل از ژنوگرام برای اعضاء خانواده تفسیر می شوند تا از پویایی خانواده و خویش درک پیدا کنند.
مثلث زدایی: باون در صورت امکان سعی می کرد اضلاع مثلثها را به طور مستقیم از هم جدا کند. وی در مورد خانواده را غالباً با هر دو نفر با یکی از آنها دیدار می کرد. سپس، همکاری آنان سعی می کرد راهبردهایی را تدوین کند که تأثیر فشار هیجانی آنان را بر بیمار یا سایر اعضاء خانواده کم کند.